Natuurpunt richt in de streek van Merelbeke een aantal bunkers is als vleermuizenverblijf.

Al enige jaren is natuurpunt in Belgie bezig verlaten bunkers in te richten als vleermuizenverblijf. Sinds 2008 was dan ook al de bunker AV4 te Munte ingericht als een vleermuizenverblijf. In het najaar van 2008 werd op het grondgebied van Merelbeke grondiger werk gemaakt om dit reeds opgetarte project. Met medewerking van de website werd al eens een eerste ruime schifting gemaakt van eventueel aanpasbare bunkers.

De belangrijkste criteria vindt u hieronder terug:

• De bunkertjes zijn liefst zo vochtig mogelijk. De bunkertjes mogen dus gerust continu onder water staan.
• De bunkertjes moeten tochtvrij zijn. Dit is ook de hoofdreden van het afsluiten van de schietgaten en beperkt geopend houden van de toegangsdeuren.
• De structuren moeten liefst zo rustig mogelijk gelegen zijn, al blijken sommige soorten en individues hier soms meer of minder gevoelig voor te zijn.
• De bunkertjes zijn liefst gelegen langs lijnvormige structuren. Dit kunnen bosranden zijn, een bomenrij, struiken, een vijverrand, veldwegels,... Dit heeft alles te maken met het feit dat vleermuizen zeer slecht zien en vooral werken op hun sonarsysteem. Wanneer een bunkertje dan bijvoorbeeld midden in een weiland gelegen is, is dit praktisch onvindbaar voor de vleermuizen.
• Het opruimen en in orde stellen van de bunkertjes moet binnen een aanvaardbare kostprijs zitten. De kost gebonden aan het afvoeren van de rommel die vaak in de bunkertjes terug te vinden is, moet bij het inrichten van een bunkertje bekostigd worden door natuurpunt.

Het weekend van 20 en 21 december 2008 was het opnieuw vleermuizen-telweekend. Die dag trok ikzelf mee op ronde met een aantal expert vleermuizenkenners om naast de reeds bestaande ingerichte bunkertjes nog eens wat andere bunkertjes te bekijken die misschien ook geschikt waren om in het verdergaande project opgenomen te worden.

Op het grondgebied van Merelbeke zijn ondertussen een tiental bunkertjes ingericht als vleermuizenverblijf. Dit heeft wel als gevolg dat ze op het moment niet meer vrij toegankelijk zijn. Mocht u om één of andere reden dringend een bepaald bunkertje moeten bezoeken of er meer info over wensen, mag u altijd rechtstreeks contact opnemen met mij. Meestal beschik ik als webmaster wel over foto's van de binnenkant van de desbetreffende bunkertjes en kunnen de vleermuisjes gerust gelaten worden in hun huidige winterverblijf. Ook valt een bezoekje aan één of meerdere op het moment afgesloten bunkertjes altijd wel te regelen. Probeer zeker respect op te brengen voor de afgesloten bunkertjes daar dit toch als een eerste vorm kan gelden van behoud van de bunkertjes. Houdt er rekening mee dat de bunkertjes op het moment op geen enkele manier beschermd zijn tegen afbraak. Een nieuwe bestemming aan ze toekennen is een mogelijkheid om ze toch iets veiliger te stellen voor behoud naar de toekomst toe. In het jaar 2008 verdwenen er toch opnieuw twee exemplaren van de linie (AV01 te Semmerzake en AV06 te Moortsele).

Om de bunkertjes winddicht en tochtvrij te maken gaat men in het algemeen eerst de schietgaten afsluiten. Dit gebeurd meestal door van de binnenkant in het schietgat een houten plaat te bevestigen.

Daarnaast wordt de toegang van de bunkers ook afgesloten. Meestal gaat men de buitenste toegangsdeur (waar ooit het traliehek zat), afsluiten met een houten plaat met een soort van brievenbus in. Deze fijne sleuf is genoeg opdat de vleermuizen de bunker zouden kunnen betreden. Afhankelijk van de hoogte dat de huidige toegang vrijgemaakt is, zal men een volledige of halve deur terugvinden.

Om de bunkers echt tochtdicht te krijgen gaat men ze dan nog eens uitrusten met een tweede toegangsdeur. Deze bevindt zich dan waar origineel de gepantserde deur zat. Deze deur heeft weer de identieke gekende structuur. Als de bunkertjes enkel open zijn aan één of twee schietgaten, en de toegangsdeur is nog afgesloten, gaat men soms gewoon de schietgaten beiden afsluiten. Het ene volledig en het andere met een klein deurtje met opnieuw een sleuf erin om de vleermuizen binnen te laten. Bij deze exemplaartjes geldt de regel: "Kunnen we ze zelf niet bereiken om te tellen en te inventariseren, de schuilplaats voor de vleermuizen primeert boven de kennis".

Een beperkt aantal keren in het jaar wordt dan gepoogd het aantal aanwezige vleermuizen te tellen dat aanwezig is het afgesloten bunkertje. Men probeert dit aantal tellingen in aantal sterk te beperken omdat de vleermuizen zeer gevoelig zijn voor onder andere temperatuurschommelingen. De beestjes hebben vaak al hun reserves aan energie nodig om de winter door te komen in de vorm van hun winterslaap. Het feit van eenmaal te ontwaken tijdens hun winterslaap en opnieuw te moeten inslapen kan vaak al voldoende zijn om te maken dat het diertje te zwak aan zijn nieuwe seizoen moet beginnen en het komende voorjaar niet haalt. Sommige soorten zijn zelfs zo gevoelig dat zij al ontwaken bij de minste temperatuurschommeling. Dit kan ook veroorzaakt worden door volk dat aanwezig is een een bunkertje. Probeer dan ook in de toekomst, als u vleermuisjes vaststelt in een bunkertje met deze opmerkingen wat rekening te houden.

Hieronder ziet u enkele personen van Natuurpunt aan het werk bij het zoeken naar verborgen vleermuisjes. Bij deze zoektocht onderzochten zij niet enkel bunkertjes die al ingericht waren maar ook exemplaartjes die mogelijks in de toekomst nog ingericht zouden kunnen worden.

Hierboven ziet u hoe de bunkertjes D12 te Munte (links) en D23 te Kwatrecht (rechts) aan een nauwer onderzoek worden onderworpen op de aanwezigheid van vleermuizen. In geen van beiden werden diertjes gevonden.

Als slot nog enkele fotootjes van gevonden vleermuisjes in de bunkertjes. Enkel de bovenste twee foto's zijn van een bunkertje van Bruggenhoofd Gent. De onderste twee foto's zijn niet gefotografeerd in onze geliefde linie maar wel in de directe omgeving ervan.

Mocht u nog vragen hebben over het vleermuizenproject in Merelbeke of er in de toekomst misschien willen aan meewerken, mag u mij altijd contacteren op info@bunkergordel.be. Ik stuur uw berichtje wel door naar de nodige instanties.

Ook bestaat er tegenwoordig een zeer fraaie brochure van Natuurpunt over "Vleermuizen en bunkers". Klik gewoon op deze link als u deze eens nader wenst te bekijken.